Alevilik nedir kısaca açıklamaya çalışalım;
Öncelikle kelime anlamına bakalım “Alevi” kelimesinin sözlük anlamına bakarsak “Ali taraftarı Ali yanlısı” manasına gelmektedir. Burada sözü edilen Ali, Hz. Ali’dir. Yani Alevi demek Hz. Ali taraftarı, yanlısı Ali’yi seven manasına gelmektedir.
Bu durumu Alevi toplumu içinde ele alıp yorumlarsak eğer Allah, Muhammed, Ali temelinde Ehli Beyt ve On iki İmamlar sevgisi ile İslamiyet’i benimsemiş topluluklardır. İslamiyet’in batini yüzünü ve ruhunu ele alan Alevilik bir manevi huzura erme yoludur.
İslâm siyasî tarihi üzerinden konuya değinilmek gerekirse bu terim ilk defa hilâfetle ilgili anlaşmazlıklar sırasında kullanılmaya başlamıştır. Hz. Peygamber’in vefatını takip eden kısa zaman aralığında ortaya çıkan ve üçüncü halifenin öldürülmesinden sonra da şiddetlenen hilâfet tartışmaları sırasında Ali tarafını tutanlara el-Aleviyye veya şîatü Alî (Ali’ye bağlı olanlar, Ali taraftarları), bunların karşısındaki gruplara da el-Ömeriyye, el-Osmâniyye (Ömer ve Osman’a, dolayısıyla Ebû Bekir’e bağlı olanlar) denilmiştir
(bk. Abdüsselâm M. Hârûn, el-ʿOs̱mâniyye [Câhiz], Takdim, s. 5; Câhiz, s. 19, 187; Kādî Abdülcebbâr, II, 377, 380).
Yayın olarak ülkemizde yer alan Anadolu Aleviliğinin temelinde insana sevgi ve saygı bulunmaktadır. İslamiyet’i geçmişten gelen inançsal bağları ile birleştirmiş ve yorumlamıştır. Bu şekli ile diğer tüm Hz. Ali (şiia vb.) taraftarları ile ayrılmaktadır.
Anadolu’da Alevilik
Osmanlının Anadolu’da egemenlik sürmeye başlaması, bu süreçte kendini var eden Türk’ menlerden uzaklaşarak devletin dini inancı olarak Sünni İslam’ı benimsemesi Anadolu topraklarına yaşayan ve konar göçer hayatı sürdüren Türkmenleri kendine muhalif hale getirmeye başlaması.
Bu duruma ek olarak Türkmenlere Gelin bir olalım diye çağrı yapan Şah İsmail’in Safavi devletinin varlığı eklenince Osmanlı tarafından tehdit olarak görülen bu inanış biçimini tanımlamak için Kızılbaş denmeye başlanmıştır. Genel toplumdan uzaklaştırılan Türkmen’ler dağ köylerinde yaşamak zorunda kalmışlar ve inanç yapılarını korumuşlardır.
Osmanlı hükümdarları kendilerine tehdit olarak değerlendirdikleri bu halkı yok etmek için çeşitli fetvalara sığınmış hatta iftiralarla onları toplumdan dışlayıp bu inancı terk etmeye çalışmıştır.
Bu süreçte Alevilere Kızılbaş denmeye başlanmış ki bunda amaç Ana, bacı, kardeş bilmez bu Kızılbaşlar diyerek onları namus kavramı olamayan sapkın topluluklar olarak göstermeye çalışmıştır. Bu çirkin iftirayı kabul etmek mümkün değildir ve tarihi hiç bir kaynakta bu iftirayı destekleyen kayıt bulunmamaktadır. Bu olaylar üzerine Alevi toplumu Kızılbaş kelimesini kendi özünde sevgi ile doldurmuş ve o çirkin iftardan yalın olarak bu terimde kullanmaya başlamıştır.
Gidi Yezit bize Kızılbaş demiş,
Meğer Şah’ı sevmiş dese yeridir.
Yetmiş iki millet sevmedi şahı,
Biz severiz şah-ı Merdan Ali’dir.Kırkımız bir katara dizildik,
Hakk’a, Muhammed’e ümmet yazıldık.
Hakikate şerbet olduk ezildik,
Biz içeriz sâki peyman Ali’dir.Gidi Yezit bizler haram yemedik,
Bâtın ettik gördüğümüz demedik.
İkrâr birdir dedik, geri dönmedik,
Yediler’iz, birincimiz Ali’dir.Muhammed dinidir bizim dinimiz,
Tarikat altından geçer yolumuz.
Cibril-i Emindir hem rehberimiz
Biz müminiz, mürşidimiz Ali’dir.Pir Sultan’ım, Nesimi’dir pîrimiz,
Pir Sultan Abdal
Evvel kurban verdik Şah’a serimiz.
On’ki İmam meydanında dârımız,
Biz şehidiz serdarımız Ali’dir.
Alevi kelimesinin sözlük anlamına bakarsak Ali taraftarı Ali yanlısı manasına gelmektedir. Burada sözü edilen Ali, Hz. Ali‘dir. Yani Alevi demek Hz. Ali taraftarı, yanlısı Ali‘yi seven manasına gelmektedir.
Aleviligi yalin sade ve anlaşılır bir dille anlattiginiz için teşekkür ederim
Toplumsal bir sorunumuz olan ve toplumda azinlik olarak kabul görülen biz alevileri bu denli sahip çıktığınız için ve gelecek nesillere alevilik nedir alevi nedir anlattığınız ve aydinlattiginiz için teşekkürler yüreğinize saglik güzel olmus.
Sayfada emegi gecen Mehmet Ali arkadasimiza cani gonulden tesekkur ederim Bizi ilim yolunda aydinlatarak ust seviyeye cikarmak hedefi ile basarilarinin devamink diliyorum..
Alevilik ile ilgili bu güzel bilgiler için teşekkürler